Читаем без скачивания Гапееў Ведзьміна тоня - Неизвестно

І ў той жа момант Сяргей адчуў, што чакаў іх: не проста каб пабачыць, а каб падзяліцца такой прыемнай навіной: прымак затрыманы і хутчэй за ўсё будзе асуджаны, ёсць рашэнне, што можна зрабіць з маці, у яго з’явіўся яшчэ адзін добры знаёмы – участковы міліцыянер…

Яно і праўда: колькі разоў радасцю не падзелішся, а яе не меншае, а ў столькі разоў большае.

Пілі чай з пячэннем, якое напякла сама Жэнька. Настрой быў прыўзняты, гадалі, колькі часу зойме ў іх перацягнуць усё неабходнае на Заікін востраў і сабраць плыт, колькі часу патрацяць на зборку плыта…

Пабачылі, што ў свой сад выйшаў дзед Васіль. Усе разам пайшлі да яго.

Толькі паспелі павітацца, як пачулі: да хаты дзеда Васіля прыехаў аўтамабіль. Ляпнулі дзверцы, рыпнулі веснічкі, і звонкі жаночы голас крыкліва запытаў:

– Гэй, ёсць хто дома? Васіль Яўменавіч Карота тут жыве?

Каб жа ведалі, чым можа закончыцца для іх гэты візіт жанчыны, мабыць, усе разам выскачылі б на надворак і закрычалі, што дзеда Васіля тут няма, ён тут увогуле не жыў, і вёска гэта не тая, і ўвогуле жанчына заблукала. Але ж так добра пачалося ранне! Калі візіт міліцыі прынёс гэтулькі настрою, няўжо інтэлігентнага выгляду жанчына ў спартыўных штанах і кароткай майцы, маладжавая, рухавая, магла прынесці ім непрыемнасці?

То і некалькі галасоў на запытальны вокліч са двара адказалі:

– Мы тут усе! У садзе Васіль Яўменавіч!

Жанчына зайшла – не, уварвалася ў сад, бо разам з яе з’яўленнем быццам сам час некуды заспяшаўся – такая яна была хуткая, імпульсіўная, энергічная.

– Дзень добры, дзень добры, – зашчабятала яна, паціснула руку дзеду Васілю і ўжо стаяла каля Жэнькі. – Так, а ты Яўгенія Лошчык, добра, будзеш маёй правай рукой, – ледзь паспела дагаварыць, а ўжо ціснула руку Віцьку, потым ля Віталя прытрымалася, паспела перад Нэлай прысесці і паспрабавала пагладзіць малую па галаве, але Нэла ўмомант нырнула за Сяргея.

Нічога яшчэ нікому не тлумачачы, не пытаючыся, яна павярнулася ў бок двара, закрычала:

– Дзе вы там? Паснулі? Усе сюды! Выгружайце!

У імгненне яна стала распараджацца ў садзе, і гэта – вось дзіўна – не было падобным на нахабства. Яна, здавалася, была гаспадыняй тут, быццам вось пабыла колькі часу недзе ды вярнулася.

У садок заходзілі рослыя хлопцы і дзяўчаты – відаць, дзесяцікласнікі. Адзін, два, тры… – сем чалавек. У кожнага – вялікі новенькі рукзак, усе апрануты ў аднолькавыя спартыўныя касцюмы, а на грудзях нашытая невялікая эмблема: кружок з вяззю літар, якія і не прачытаеш адразу.

– Так, рукзакі складвайце вось туды, пад той яблыняй, каб было бліжэй да лужка, там мы разаб’ём лагер, – камандавала жанчына. – Нам жа можна там пакласці свае рэчы? – мімаходзь спытала дзеда Васіля, і адказу не чакала, зноў крутнулася да свайго атрада. – Таня! Антон! Пакідалі рэчы, з дыктафонам і фотаапаратам сюды. Астатнія ставяць палаткі! – Зноў яна павярнулася да дзеда Васіля. – Ну проста выдатнае месца тут у вас, у садку, каб палаткі ставіць… Вы ж дазваляеце? Ой, здаецца, што яшчэ трэба для лепшага жыцця: вось такі сад, свежае паветра, прачнуцца на досвітку, дыхаць на ўсе грудзі… Э, Васіль Яўменавіч, зараз мы будзем вас фатаграфаваць… Так, не трэба пакуль пераапранацца, з узнагародамі мы потым вас сфатаграфуем… Возьмем інтэрв’ю, цяпер невялікае… Антон, дзе ты там з фотаапаратам? Давай хутчэй… Спачатку зрабі здымак ад двара – каб быў відаць садок і нашае месца лагера… рабяты, пачынайце ставіць палатку… Ой, дзеці, вы б адышліся куды, у кадр трапіце, а такі ракурс добры, – апошнія яе словы былі сказаны да вясковых.

Яе націск быў неверагодны – міжволі ўзнікала жаданне падпарадкавацца ёй, быць кіруемым. Віцька, Віталь і Жэнька ўмомант адышліся далей, да дзеда Васіля. А сам дзед Васіль з цікавасцю сачыў за жанчынай і яе групай, усміхаўся…

– Хлопчык, хлопчык, – жанчына з незадавальненнем на твары стала паказваць на Сяргея, робячы выразны жэст рукой: “уставай і ідзі адсюль”, –– Ты нам перашкаджаеш!

Яна сказала гэта такім тонам, быццам Сяргей нечым страшэнна пакрыўдзіў жанчыну.

А ён не крануўся з месца. Толькі ўсміхнуўся, а потым твар яго зноў стаў сур’ёзным і нават злым. Але нічога жанчыне ён адказваць не стаў, павярнуўся да групы, дзе ўжо сталі распакоўваць рукзакі, і закрычаў:

– Гэй, гэта ваш лужок? Вы там траву сеялі, каб яе таптаць? Гэта трава, якую на сена касіць будзем, а не выган! А табе, белабрысы, дазвалялі яблыкі браць? Ці гэта твае? А ты з фотаапаратам, азірайся, калі задам адходзіш – там града з дзедавым тытунём, а не асфальтавая дарожка…

Усе спыніліся. Быццам нехта раз – і выключыў рух.

Жанчына проста аслупянела.

– Ты … ты хто такі?

Але праз імгненне яна зноў ажыла:

– Ну нам жа Васіль Яўменавіч дазволіў! Ты што да нас так варожа? Нам сябраваць трэба, мы ўсе разам будзем рабіць адну вялікую справу!.. Таня! Ага, ты тут з дыктафонам, пайшлі… Уключыла? Так, запісвай… Васіль Яўменавіч, сёння да вас завітаў рэгіянальны атрад “Пошук” пры раённым камітэце саюза моладзі. Наша з вамі агульная задача – не даць знікнуць у небыцці ні аднаму факту гераічнага мінулага нашага народа. Скажыце, як вы адносіцеся да рашэння аб перазахаванні астанкаў вашых былых сяброў-партызан?

Хударлявая, невысокая дзяўчына (Таня, як называла яе жанчына) падсунула пад самы твар дзеда мікрафон.

Дзед Васіль ледзь-ледзь усміхнуўся ў свае вусы:

– Правільна рашылі…

– Раскажыце нам, калі ласка, аб сваім гераічным мінулым…. Стоп, Таня, выключы… Антон, здымкі! Зайдзі з таго боку, каб хаты не было відаць, бо яна старая… Таня, уключай… Васіль Яўменавіч, раскажыце, калі ласка…

І асеклася, пабачыўшы, як дзед Васіль рукой прыкрыў мікрафон, пакруціў у скрусе галавой.

– Ты пачакай, дачушка… Мы тут людзі вясковыя, нетаропкія, прывыклі не спяшаючыся ўсё рабіць… Вось пакуру, а вы нам раскажыце аб усім. Ды і назавіцеся, а то не ведаю, як звяртацца да вас…

– Ой, а я і не назвалася, – штучна рагатнула жанчына. – Лідзія Камуліна, камандзір вышуковага атрада.

– Вышуковага, значыць… Добра. І многа вы чаго ўжо знайшлі?

– Ну, вы ўлічыце той момант, што наш атрад – малады, ён толькі сфарміраваўся. І магіла вашых былых сяброў-партызан, якую мы думаем адшукаць, будзе нашым першым важкім укладам у справу увекавечання…

– Чакай, Лідзія Камуліна, – прыпыніў дзед жанчыну. – Як гэта вы думаеце шукаць?

Жанчына на імгненне разгубілася, з дакорам азірнулася да Жэньку:

– Яўгенія, табе хіба не тэлефанавалі з камітэта?

– Не, – паціснула плячыма Жэнька. – Можа, і тэлефанавалі, але я тут была.

– А, ну тады ўсё зразумела… – жанчына зноў стала упэўненай і энергічнай. – Значыць, райкам вырашыў, што арганізацыя пошукаў будзе праходзіць наступным чынам: атрад пярвічнай школьнай арганізацыі уліваецца ў наш атрад…

– Плыт усіх не возьме… – разгублена падаў голас Віталь.

– Мы гэта прадумалі, нічога страшнага, шлях не вялікі, на патрэбнае месца пераправімся за два разы… Такім чынам, вы, – жанчына хутка акінула вокам Віцьку, Віталю і Жэньку, – становіцеся членамі нашага атрада “Пошук”. Праўда, у нас няма для вас касцюмаў, але мы захапілі нашыўкі-эмблемы, так што вам трэба будзе дома знайсці нешта падобнае на нашы касцюмы, каб на фотаздымках усе былі з эмблемамі.

– А ў нас ваш камітэт пытаў? А калі хто не член саюза моладзі? – з падтэкстам спытаў Віцька.

– Ну, ён можа нам дапамагаць сабраць плыт, паднесці рэчы, мы можам назваць яго ў сваёй справаздачы…

– Але на плыт вы яго не возьмеце? – дапытваўся ўжо з’едліва Віцька.

– Ну, зразумела, што не, – пераканана адказала жанчына. – Ты зразумей, гэта справа – не простая, гэта палітычная…

Віцька быццам не чуў жанчыну, павярнуўся да Сяргея:

– Вось так, Сяргей: ты гэта прыдумаў, ты бутэлькі збіраў, рыхтаваў, пілаваў, а цябе і на плыт не возьмуць…

– А што так перажываць? Галоўнае – малады чалавек прыняў актыўны ўдзел у нашай справе… Мы, вядома ж, выкажам яму падзяку, можам напісаць рэкамендацыйны ліст, каб яго прынялі ў пярвічнай арганізацыі ў саюз моладзі… От, Яўгенія, трэба табе пагаварыць з сакратаром камітэта: вельмі добра можа атрымацца – мы прымем хлопца ў члены БРСМ прама там, на тым месцы, дзе знойдзем магілу. Гэта будзе выдатна!

Ад усяго пачутага ўсе – Жэнька, Віталь, Віцька, Сяргей – быццам аслупянелі. Тое, што здавалася іх асабістай марай, іх блакітнай птушкай, якую яны трымалі ў руках, раптам ператварылася ў нежывое чучала, у нешта, што перастала быць іх асабістым. Яны разумелі, што нейкая доля ісціны хаваецца ў словах гэтай Лідзіі Камулінай, што ёсць і нейкая правільнасць у яе дзеяннях. Але як жа так магло атрымацца, што гэта правільнасць і гэта ісціна скіраваліся на тое, каб пазбавіць іх асабістага плыта, іх плана, іх мары, нарэшце? Яны ж марылі плыць самі! Самі шукаць магілу, лавіць рыбу на досвітках, весці картаграфічную разведку астравоў і возера…

– Так, усё, я думаю, стала зразумела, пытанняў да мяне больш няма, а ў нас затое яшчэ многа пытанняў да Васіля Яўменавіча... Таня! Антон, зайдзі, я табе казала, з другога боку… Дзеці, дзеці, адыдзіце далей крошкі, яшчэ, яшчэ..