Читаем без скачивания Дамавiкамерон (на белорусском языке) - Адам Глебус
Шрифт:
Интервал:
Закладка:
З таўсценнай этнаграфiчнай энцыклапедыi Беларусi ён дастаў прыхаваныя 500 рублёў i разгубiўся, бо зразумеў, што ён адзiнокi чалавек, што сяброў няма, што жанчыны, з якiмi зрэдку i сустракаўся, зусiм не адпавядаюць урачыстаму моманту ягонага жыцця, што знаёмыя i суседзi проста не зразумеюць, з якой нагоды пасярод тыдня ладзiцца свята... Паэт лiхаманкава гартаў даведнiк, пакуль не спынiўся на прозвiшчы Журналiсткi. Тэлефанаваць не хацелася, але i заставацца аднаму не хацелася таксама.
- У мяне свята. Выйшла з друку першая кнiга. I я...
- Прабачце, але я вас не помню, - пачуў Паэт.
Ён змоўк i намерыўся пакласцi слухаўку, але замест гэтага набраў поўныя грудзi паветра i працягваў:
- Паэт выдаў кнiгу i мае права запрасiць жанчыну на свята...
Праз хвiлiну яны дамовiлiся, дзе i калi ўбачацца.
Паэт з Журналiсткаю сустрэлiся ў тэатральным скверыку.
- Мяне прывяла сюды прафесiйная цiкаўнасць, - паведамiла яна замест прывiтання.
Ён падаў жанчыне танюткую брашурку сваiх вершаў.
- Вiншую, - Журналiстка зрабiла кнiксен.
"Што нi раблю - адны памылкi спрэс", - Паэту згадаўся ўласны радок.
- I як будзем святкаваць? - Журналiстка перахапiла iнiцыятыву.
- Трэба ўзяць спiртное, - вяла прапанаваў аўтар кнiгi.
У камiсiйнай крамцы яны ўзялi "NAPOLEON".
Журналiстка затэлефанавала дамоў i папрасiла мужа, каб ён забраў сына з дзiцячага садка. А на пытанне, дзе пiць каньяк, прапанавала сесцi ў дваровай альтанцы, зрабiць па глытку i вырашыць, куды iсцi далей.
Праз якiя паўгадзiны парожняя бутэлька паляцела ў хмызы за альтанкаю.
"Ёсць дарога, няма ў той дарогi канца дый пачатку", - ап'янелы Паэт успомнiў другi радок.
- Мне трэба ў прыбiральню, - Журналiстка паднялася.
- Я правяду, - Паэт устаў.
Яны ўзялiся за рукi i пайшлi праз хмызы да гаражоў.
- Iдзi, а я пагляджу, каб нiхто не iшоў, - прапанаваў ён.
- Можам разам пайсцi, - яна зазiрнула ў Паэтавы вочы.
За гаражом Журналiстка спрытна ўскiнула спаднiцу i прысела на кукiшкi. Паэт стаў тварам да гаражнае сцяны. Узбуджанасць замiнала яму, i Журналiстцы давялося доўга чакаць Паэта. Яна ўжо зусiм не з прафесiйнай цiкаўнасцю назiрала за мужчынам, якi спраўляў патрэбу на аблезлую сцяну.
Паэт зашпiлiў нагавiцы i прапанаваў пайсцi да яго дамоў. Журналiстка апусцiла вочы ў знак згоды. Яны селi ў тралейбус, дзе Паэт адчуў няёмкасць, бо ў нагавiцах меў больш плоцi, чым звычайна, калi ездзiў грамадскiм транспартам. Яму стала зусiм нiякавата, калi сутыкнуўся твар у твар са знаёмым Тэлеаператарам. I каб выйсцi з недарэчнай сiтуацыi, Паэт не прыдумаў нiчога лепшага, як запрасiць яго ў госцi. Тэлеаператар узяў дый пагадзiўся.
Дома Паэт выставiў на кухонны стол прыхаваную на чорны дзень гарэлку. Пасля другой чаркi ён з сумам заўважыў, што Тэлеаператар спадабаўся Журналiстцы.
Яна колькi разоў тэлефанавала дадому, i яе голас рабiўся падчас размоў з мужам лагодны да прыкрасцi.
Ад выпiтага Паэт заблажэў i пайшоў у прыбiральню ванiтаваць, а калi вярнуўся на кухню, дык не ўбачыў удзельнiкаў iмправiзаванага свята паэзii.
Ён узяў са стала перапэцканы ў тлушч зборнiчак i ледзь не заплакаў, пабачыўшы на вокладцы колца следу ад чаркi. З кнiжкаю ў руцэ, трымаючыся за сцяну, Паэт пайшоў класцiся спаць. Ва ўласным ложку ён убачыў аголеную жанчыну, у якой памiж раскiнутых сцёгнаў цямнела мужчынская галава. Паэт нават не адразу пазнаў у каханках Тэлеаператара з Журналiсткаю.
Ён не стаў спыняць эратычны занятак, а вярнуўся за непрыбраны стол i пачаў перачытваць свае вершы.
Паэт заснуў, седзячы за сталом.
А калi прачнуўся, убачыў хлопчыка, якi сядзеў насупраць i з апетытам еў печыва.
Паэт быў амаль упэўнены, што сон працягваецца, але галасы ў перадпакоi вярнулi ў рэальнасць.
- Зараз пойдзем, - казаў прыкры жаночы голас.
- Гаварыць будзем дома, - голас незнаёмца меў незадаволеную афарбоўку.
Зусiм недарэчна Паэт адчуў узбуджанасць, бо згадаў раскiнутыя жаночыя сцёгны i мужчынскую галаву памiж iмi.
- Тата! Дзядзька прачнуўся! - закрычаў хлопчык, крошкi пячэння пасыпалiся з поўнага рота.
"Дзверы грукнулi, бразнуў замок", - чарговы радок усплыў у Паэтавай памяцi.
Ён абышоў пустую кватэру, вярнуўся на кухню i памыў посуд.
Спляжаны зборнiк Паэт парваў напалам i выкiнуў у смецце.
XLVI. СУТАРЭННIК
У горадзе пачынаўся голад i толькi штодня раслi чэргi па малако i хлеб.
Мужчына прывез з вёскi выменяны на механiчны дрыль мех бульбы i паставiў яго ў сутарэннях. Жонцы раз на тыдзень даводзiлася спускацца па бульбу. Яна не любiла тыя хвiлiны, калi з лiхтаром iшла па цёмных лабiрынтах.
Лямпачак у горадзе не прадавалi больш за год.
У чарговы раз яна ўзяла вядзерца з-пад гароднiны i накiравалася ў сутарэннi.
Замок на ўваходных дзвярах добра-ткi саржавеў, i Жанчына з цяжкасцю павярнула ключ.
Авал лiхтарнага святла саскочыў з цаглянае сцяны на пыльныя сходы i пераламаўся. Жанчына асцярожна пераступiла парог. Вядзерца хiснулася, дзыгнула па цэгле, i цынкавы звон паляцеў у цемру.
Падлога ў сутарэннях была земляная, да непрыемнасцi мяккаватая, нiбыта знарок зробленая, каб праглынаць гукi. Густая цiша пахла сапрэлымi дошкамi i кацiнымi сiкунамi.
Жанчына iшла няспешна, асцярожна, невядома чаго баючыся.
Раптам наперадзе ў чарноццi гупнуўся з трубы на падлогу вялiзны кот. Лiхтарны пыльны прамень замiтусiўся ў сцiснутай сценамi прасторы. Люстраным бляскам зiркнулi на Жанчыну кацiныя вочы, i ў гэты момант яна пачула вiсклiвае рыпенне дзвярных завесаў. Жанчына згасiла лiхтар ды ўслухалася ў цiшу, з якой выплыў грукат яе ўласнага сэрца.
Шчоўкнуў выключальнiк, i круг святла на сцяне дазволiў прачытаць колькi брудных словаў i пабачыць маляванку аматара палавых асаблiвасцяў чалавека. Святло сарамлiва спаўзло на падлогу.
Жанчына зрабiла яшчэ адзiн паварот, спынiлася каля абабiтых бляхаю дзвярэй i пачала адчыняць замок. Ледзь чутныя крокi паляцелi да яе. Жанчына стаiлася i прыслухалася, але нiчога не пачула, акрамя шуму сваёй крывi.
Мех з бульбаю стаяў у парозе.
Жанчына павесiла лiхтар на загадзя ўбiты мужам доўгi цвiк.
Мех быў завязаны тоўстай вяроўкай на вялiкi бант. Сухi i шорсткi пах бульбы прыемна хваляваў уяўленнi галоднага чалавека. Асцярожна, каб не бiць, Жанчына пачала перакладаць бульбiны ў вядзерца. Перад яе вачыма ўзнiкла вiдовiшча: на агнi духмяна сквiрчыць дый патрэсквае поўная панiва румянай смажанай на сале бульбы.
I таму Жанчына не магла заўважыць, як з цемрадзi падышоў да яе Сутарэннiк.
Вялiзны, у адных нагавiцах, босы, ён стаяў, схiлiўшы набок цяжкую зарослую сiвымi кудзерамi галаву.
Сутарэннiк быў за крок ад Жанчыны, а тая спакойна перамешвала лыжкаю ўяўную бульбу на панiве.
- Бульбу набiраеш? - правуркатаў Сутарэннiк, i ягонае цiхамiрнае вуркатанне зрабiла выбуховы эфект.
Жанчына тузанулася ў глыб кладоўкi, цягнучы за сабою цяжкi мех. Яе вочы спачатку вылупiлiся, зрэнкi закацiлiся пад лоб, так што на твары засталiся адно невiдушчыя бялкi. I, трацячы прытомнасць, Жанчына павалiлася на мех.
Вядзерца перакулiлася, i бульбiны пакацiлiся да босых ступакоў Сутарэннiка. Той схiлiўся, выбраў большую, абцёр аб нагавiцы, адкусiў i захрумстаў, як тым яблыкам. Сутарэннiк амаль з'еў бульбiну, калi Жанчына апрытомнела i села на мех.
- Уставай, распранайся, глядзецьму, - Сутарэннiк наблiзiўся да спалоханай.
Яна паспрабавала расшпiлiць халат, але пальцы здзервянелi i не слухалiся, гузiк выслiзгваў з iх.
Сутарэннiк зняў з цвiка лiхтар.
Шаўковы станiк упаў на пыльную мешкавiну.
Жанчына закрыла рукамi твар, паказаўшы пад пахамi густыя светлыя валасы.
Лiхтарны прамень ссунуўся з аголеных грудзей на жывот i сцёгны, мiж якiх рос кусцiк такiх жа густых валасоў, як пад пахамi.
Сутарэннiк задаволена завуркатаў, кiнуў лiхтар, схапiў жанчыну i аддаў ёй усю сваю ласкавую сiлу. Тая, каб не пабiцца аб сцяну, моцна абняла Сутарэннiкаву шыю. У млява-запаволеным танцы пара растварылася ў цемры.
Лiхтар самотна ляжаў на станiку i высвечваў круг на бетоннай столi, пакуль ягоная лямпачка не ўспыхнула ярка-ярка перад сконам.
У кватэры Жанчына не магла ўспомнiць: нi як знайшла ў суцэльным чарноццi свае апранахi, нi як дайшла да выхаду, нi як апынулася на кухнi з вядзерцам бульбы ў руках...
Яна цiхамiрна сядзела на зэдлiку i вострым нажом абiрала бульбiны, калi ў перадпакоi загаварыў Муж:
- Не паверыш! Лямпачкi я знайшоў, цэлую скрыню... Успомнiў раптам, як у мiнулым годзе ёлку каля завода ставiлi. А скрынку з цацкамi я сам i хаваў на складзе запчастак. Пайшоў, штук дзесяць набраў. Цяпер у сутарэннях будзе Новы год. Лямпачкi ж розныя: жоўтыя, сiнiя, чырвоныя...
- У горадзе голад пачынаецца, - сказала Жонка ў рандэлю з абабранаю бульбаю i дадала ў вядро з шалупiннем. - Прынясi бульбу з сутарэнняў, а iнакш украдуць.
XLVII. ГВАЛТАЎНIК
Ва ўнiверсаме "Цэнтральны" гула вечаровая талкатнеча. Гвалтаўнiк iшоў уздоўж палiц з кухоннымi прыладамi. Каля стэлажа са слоiкамi ды гаршчэчкамi пад кветкi ён убачыў дзяўчыну. Стрункая, гнуткая, нiбы пяро паўлiна, яна засяроджана выбiрала слоiк. Твар Гвалтаўнiка змянiўся, абыякавасць саступiла месца зацiкаўленасцi. Дзяўчына так i не здолела выбраць слоiк. З пустымi рукамi яна накiравалася да выхаду. Хаваючыся за палiцамi i стэлажамi, Гвалтаўнiк пайшоў следам. З унiверсама яна выйшла на праспект дый спусцiлася ў метро. Гвалтаўнiк ледзь паспеў сесцi з ёй у адзiн цягнiк. З метро дзяўчына прайшла на аўтобусны прыпынак. Гвалтаўнiк зрабiў выгляд, што ўважлiва чытае аб'яўкi, налепленыя на лiхтарны слуп. У аўтобусе дзяўчына прайшла ў сярэдзiну салона, а Гвалтаўнiк застаўся стаяць на задняй пляцоўцы. Аўтобус завярнуў з шырокае магiстралi на вузкую вулку, праехаў пад чыгуначным мостам i загамаваў каля каштанавага сквера. Дзяўчына лёгка саскочыла з прыступкi на асфальт. Гвалтаўнiк перачакаў на прыпынку, пакуль дзяўчына адыдзецца, каб, не выклiкаючы падазрэнняў, рушыць следам. Дзяўчына кiравалася ў бок чыгункi. Яна перасякла сквер i падышла да вузкага тунеля, што ляжаў пад чыгуначным палатном. Яна ўжо ступiла на шахматную - у чорна-шарыя квадраты тунельную падлогу, калi Гвалтаўнiкова рука легла ёй на плячо.